مبانی فقهی ممنوعیت و جرم‌انگاری در قلمروی اخلاق زیستی

author

  • محمدرضا رهبرپور استادیار دانشگاه علامه طباطبایی
Abstract:

اخلاق زیستی شاخه‌ای نو از اخلاق هنجاری کاربردی است که به تبیین راهبردهای اساسی در رویارویی با چالش‌های ناشی از ظهور فنّاوری‌های نوین زیستی می‌پردازد؛ از‌این‌رو کاربست موضوعاتی چون شبیه‌سازی انسان، سلول‌های بنیادین رویانی، موجودات هیولاگونه، دست‌کاری‌های ژنتیکی، آزمایش‌های زیست‌پزشکی بر آزمودنی‌های انسانی با پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی و ...  دست‌مایه مطالعات اخلاق زیستی در سه دهه اخیر قرار گرفته است تا با ارزیابی و تطبیق نظریه‌های اخلاقی و اصول حاکم بر آن، بایدها و نبایدهای این حوزه سامان یابد. بررسیِ چراییِ ممنوعیت شرعیِ پاره‌ای موضوعات اخلاق زیستی، متعاقبِ الزامات اخلاقیِ ارائه‌شده در تحدید و منع به‌کارگیریِ آنها، بابی تازه فراروی کاوش‌های فقهی در عناوین مستحدثه گشوده است. جست‌وجو در میان منابع سنتیِ فقه امامیه که در‌عین‌حال ضامن پویایی و تطابق آن با مقتضیات زمان نیز هست، مستنداتی چند را بر ممنوعیت و جرم‌انگاریِ موضوعات اخلاق زیستی، پیش‌روی نگارنده نهاده است، تفسیر موسع از قاعده لاضرر و حرمت ضرر‌رساندن به خود و دیگران همراه با رویکرد مصلحت‌اندیشانه به ابعاد و پیامدهای اجتماعیِ کاربست این فناوری‌ها و پرهیز از اختلال نظام و وجوب حفظ آن، امکان ممنوعیت شرعیِ فی‌الجمله را در قلمروی اخلاق زیستی ایجاد و زمینه را جهت جرم‌انگاری در این قلمرو در قالب تعزیرات شرعی در قبال محرّمات شرعی فراهم کرده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مبانی فقهی ممنوعیت و جرم انگاری در قلمروی اخلاق زیستی

اخلاق زیستی شاخه ای نو از اخلاق هنجاری کاربردی است که به تبیین راهبردهای اساسی در رویارویی با چالش های ناشی از ظهور فنّاوری های نوین زیستی می پردازد؛ از این رو کاربست موضوعاتی چون شبیه سازی انسان، سلول های بنیادین رویانی، موجودات هیولاگونه، دست کاری های ژنتیکی، آزمایش های زیست پزشکی بر آزمودنی های انسانی با پیامدهای غیرقابل پیش بینی و ...  دست مایه مطالعات اخلاق زیستی در سه دهه اخیر قرار گرفته ا...

full text

چرایی ِ جرم انگاری در قلمروی اخلاق زیستی

اخلاق زیستی دانشی نوپا در حوزه ی اخلاق کاربردی است که به تحلیل و بررسی چالش ها و مشکلات اخلاقیِ ناشی از ظهور و گسترش فن ّآوری های نوین زیستی می پردازد. امروزه ضرورت ایجاد برخی ممنوعیت ها در قلمروی اخلاق زیستی طرفداران بسیاری را در میان عالمان اخلاق و حقوق دانان به خود جلب کرده است. در این راستا، یکی از مسائل مرتبط با اخلاق زیستی، استفاده از ضمانت اجرای کیفری جهت حمایت از این ممنوعیت هاست. معیارها...

full text

چرایی ِ جرم انگاری در قلمروی اخلاق زیستی

اخلاق زیستی دانشی نوپا در حوزه ی اخلاق کاربردی است که به تحلیل و بررسی چالش ها و مشکلات اخلاقیِ ناشی از ظهور و گسترش فن ّآوری های نوین زیستی می پردازد. امروزه ضرورت ایجاد برخی ممنوعیت ها در قلمروی اخلاق زیستی طرفداران بسیاری را در میان عالمان اخلاق و حقوق دانان به خود جلب کرده است. در این راستا، یکی از مسائل مرتبط با اخلاق زیستی، استفاده از ضمانت اجرای کیفری جهت حمایت از این ممنوعیت هاست. معیارها...

full text

بررسی فقهی ممنوعیت منت‌پذیری و مصادیق آن

بخش زیادی از آموزه‌های دینی در خصوص رعایت هنجاری‌های اخلاقی هستند. این هنجارها به طرق مختلف وارد احکام فقهی نیز شده‌اند و همپوشانی میان برخی مسائل مربوط به این دو دانش را رقم زده‌اند. از جملۀ هنجارهای اخلاقی مؤکد در روایات، لزوم حفظ عزت‌نفس بوده که برخی مصادیق آن در قالب قاعدۀ فقهی «عدم الزام به پذیرش منت» نمود دارد. البته قاعدۀ یادشده به‌ندرت مورد تصریح یا کاوش مستقل فقهی بوده و معمولاً به‌عنوا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 42

pages  119- 140

publication date 2014-11-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023